تاریخچه عسل در ایران و جهان
در دوران هخامنشیان نگهداری زنبور در ایران رواج داشته چون مردم به جای شکر از عسل استفاده میکردند. اما ایراننیز تحت تأثیر دیگر کشورها در چند قرن اخیر منابع قندی خود را از کشت نیشکر و چغندر قند تهیه مینماید.
زنبورداری در ایران سابقه دیرینه داشته و یکی از حرفه های اصیل و قدیمی ایرانیها است .دشنه مفرغی منقشبه شکل زنبور عسل و متعلق به هشتصد سال قبل از میلاد( به روایتی هزار و دویست سال) که در لرستان بدست آمده است و اکنون در موزه شهر بروکسل نگهداری میشود، معرف قدمت آشنایی ایرانیها با این حشره مفید است
قدیمی ترین فسیل زنبور عسل مربوط به بیست میلیون سال پیش است که سمبل مقاومت زنبور عسل و تطابق با محیط ، برای حفظ بقا است در موزه تاریخ طبیعی نیویورک نگه داری می شودو از آنجا که همه موجودات نتیجه تکامل هستند چنین حدس زده میشود که گونه های ابتدایی آن مربوط به چهل تا پنجاه میلیون سال قبل می باشد.
بدون شک در ابتدا عسل باعث شده است که توجه انسان به سمت زنبور عسل جلب شود .
قدیمی ترین اثر تاریخی که به برداشت عسل توسط انسان تعبیر شده است مربوط به هفت هزار سال قبل از میلاد و به روایتی (دوازده هزار سال) است که درغارهای بیکورپاسپانیا ( غارهای دارای نقاشی ) مشاهده گردیده است . این اثر شامل قیافه حک شده یک انسان بر سنگ است که نرد بانی را برای رسیدن به محلی کلنی به کاربرده و ظرفی برای قراردادن شان های پر از عسل به کمر دارد . در حالی که زنبورداران عسل کارگر در اطراف سر او به پرواز در آمده اند .
یک اثر نقاشی که از روزگاری بعد از مورد بالا حکایت دارد ، از آفریقا بدست آمده و نشان می دهد که فردی همان عمل را انجام می دهد ، با این تفاوت که او برای دور کردن زنبورداران از دود استفاده می کند .
کتاب مذهبی یهودیان از سرزمین موعود چنین یاد می کند که در آن نهرهایی از عسل و شیر جاری است .
در کتاب انجیل مسیحیان از عسل به عنوان مظهر فراوانی و نعمت یاد شده و در طومار بحرالمیت نیز از عسل نام برده شده ولی از زنبور داری اثری نیست.
در یونان باستان نیز عسل یکی از هدایای گرانبهای طبیعت انگاشته می شد . در قرن 8 قمری در یونان برای پرورش زنبور عسل و استفاده از عسل آن مقرراتی وضع کرده بودند.یونانیان تصور می کردند که خدایان چون خوراک بهشتی می خورند فناناپذیر و ابدی گشته اند . آنها تصور می کردند عسل یکی از اجزای مهم این خوراک بهشتی است. در سرودهای هومر ، در کتاب های دینی وصف عسل آمده است .
از روایت های قدیم هندی و مصریان باستان بر می آید که از عسل استفاده می کرده اند گویند در یکی از اهرام مصر ظرفی حاوی عسل یافتند که بعد از چند هزار سال هنوز همچنان سالم بوده است.